Trần nợ công là gì? nó có quan trọng trong nền kinh tế không?

Trần nợ công, hay còn gọi là trần mức nợ công (debt ceiling), là một giới hạn tài chính được đặt bởi chính phủ để giới hạn tổng số tiền mà nước này có thể vay mượn từ công chúng hoặc các nguồn tài trợ khác để đáp ứng nhu cầu tài chính của chính phủ. Trần nợ công quy định mức tối đa mà chính phủ có thể vay mượn để trang trải các khoản chi tiêu và nghĩa vụ tài chính khác.

Ở Mỹ, trần nợ công được quy định bởi Đạo luật Giới hạn Nợ công năm 1917 và các sửa đổi sau này. Trong thời gian quy định này, chính phủ Mỹ phải nhờ Quốc hội thông qua việc tăng trần nợ công nếu muốn vượt qua giới hạn hiện tại. Nếu không có sự đồng ý của Quốc hội để nâng trần nợ công, chính phủ Mỹ có thể đối mặt với việc không đủ tiền để đáp ứng các khoản nợ và nghĩa vụ tài chính của mình, gây ra những rủi ro tài chính và khủng hoảng trong hệ thống tài chính toàn cầu.

Mỹ có vỡ nợ không?

Tháng 6/2023 là thời điểm mà Mỹ có nguy cơ vỡ nợ nếu không nâng trần nợ công. Trần nợ công của Mỹ là tổng số tiền mà chính phủ liên bang có thể vay mượn một cách hợp pháp. Hiện tại, trần nợ công của Mỹ đang ở mức 31.400 tỷ USD2. Nếu chính phủ Mỹ không thể đáp ứng các nghĩa vụ tài chính của mình, điều này sẽ gây ra khủng hoảng tài chính toàn cầu. Tuy nhiên, xác suất cho kịch bản vỡ nợ này là không lớn và nhiều khả năng các bên sẽ sớm đạt giải pháp tạm thời.

Vì sao Mỹ lại khó đạt được thỏa thuận về trần nợ công?

Mỹ khó đạt được thỏa thuận về trần nợ công vì có sự bất đồng giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa về cách giải quyết vấn đề nợ công. Đảng Cộng hòa yêu cầu phải có các biện pháp cắt giảm chi tiêu liên bang và hạn chế chi tiêu tương lai để đổi lấy việc nâng trần nợ công. Họ cũng muốn gắn thêm các ưu tiên khác, bao gồm các yêu cầu làm việc nghiêm ngặt hơn đối với người nhận trợ cấp tiền mặt, phiếu mua thực phẩm và chương trình chăm sóc sức khỏe Medicaid của chính phủ. Nhiều Dân chủ phản đối những yêu cầu này. Tổng thống Joe Biden ban đầu khăng khăng phải thông qua trần nợ công mà không có điều kiện gì, nói rằng Mỹ luôn trả các khoản nợ của mình và không thể chấp nhận việc vỡ nợ. Nhưng đối mặt với thời hạn vào ngày 1/6, khi Bộ Tài chính nói rằng họ sẽ hết tiền, Biden đã bắt đầu đàm phán với các Cộng hòa.

Nếu Mỹ vỡ nợ thì sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu và cũng đến Việt Nam. Một số cách mà vỡ nợ Mỹ có thể ảnh hưởng đến Việt Nam là:

Giảm thương mại toàn cầu: Nếu vỡ nợ khiến Mỹ rơi vào suy thoái, người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ sẽ giảm mua hàng hóa và dịch vụ từ bên ngoài nước. Điều này sẽ ảnh hưởng đến hầu hết các quốc gia ở một mức độ nào đó, nhưng các quốc gia mới nổi phụ thuộc vào xuất khẩu sang Mỹ cho phần lớn thu nhập của họ sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.

Lạm phát và giá cả: Nếu vỡ nợ khiến giá trị đồng USD giảm so với các đồng tiền khác, điều này sẽ làm tăng giá cả của các mặt hàng nhập khẩu vào Mỹ và làm giảm giá trị của các mặt hàng xuất khẩu từ Mỹ. Điều này sẽ gây khó khăn cho các quốc gia có thương mại lớn với Mỹ, bao gồm Việt Nam. Ngoài ra, lạm phát cũng có thể lan rộng sang các quốc gia khác do tác động của việc tăng lãi suất và giảm niềm tin của nhà đầu tư.

Tăng lãi suất và rủi ro tín dụng: Nếu vỡ nợ khiến lãi suất trên thị trường tài chính tăng cao, điều này sẽ làm tăng chi phí vay mượn cho chính phủ và doanh nghiệp của các quốc gia khác, bao gồm Việt Nam. Điều này sẽ làm giảm khả năng đầu tư và tiêu dùng, gây suy giảm kinh tế. Ngoài ra, vỡ nợ Mỹ cũng có thể làm giảm uy tín của các khoản đầu tư vào trái phiếu chính phủ Mỹ, là một loại tài sản an toàn và được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Điều này sẽ làm giảm giá trị của các khoản đầu tư này và gây thiệt hại cho các ngân hàng và tổ chức tài chính khác.

Gián đoạn chuỗi cung ứng: Nếu vỡ nợ khiến hoạt động của chính phủ Mỹ bị ngưng trệ hoặc hạn chế, điều này sẽ làm gián đoạn các dịch vụ thiết yếu như kiểm tra an ninh, kiểm tra hải quan, kiểm tra chất lượng và cấp phép. Điều này sẽ làm ảnh hưởng đến việc vận chuyển hàng hóa qua biên giới và gây khó khăn cho các doanh nghiệp hoạt động trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Giảm niềm tin và ổn định: Nếu vỡ nợ khiến niềm tin của nhà đầu tư vào kinh tế Mỹ và toàn cầu bị suy yếu, điều này sẽ làm gia tăng biến động và rủi ro trên thị trường tài chính. Điều này sẽ làm giảm dòng vốn vào các quốc gia mới nổi như Việt Nam và gây áp lực cho các ngân hàng trung ương phải can thiệp để duy trì ổn định tiền tệ. Ngoài ra, vỡ nợ Mỹ cũng có thể làm suy yếu vai trò của Mỹ trong việc duy trì an ninh và hợp tác quốc tế.